Θεσμική διερεύνηση σύγχρονων πτυχών της εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια : Η περίπτωση των πράσινων μισθώσεων

Abstract

Η εξοικονόμηση ενέργειας, ως σύγχρονη πολιτική, περιβαλλοντική και οικονομική επιταγή, βρίσκεται στο επίκεντρο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής. Συνδέεται με την ισχυροποίηση της θέσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Διεθνή σκηνή, όπως επίσης και με προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και των επόμενων γενεών στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας. Παράλληλα, εμφανίζεται ως εφαλτήριο προσπέλασης της οικονομικής ύφεσης. Σημαντικό ρόλο στη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης καλείται να διαδραματίσει και ο τομέας των κτιρίων, που πρόσφατες μελέτες τον ανακηρύσσουν σε σημαντικό ενεργειακό καταναλωτή. Τα σύγχρονα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα επιδρούν καταλυτικά στα τεχνικά και κατασκευαστικά χαρακτηριστικά των κτιρίων και τους προσδίδουν ποικίλες δυνατότητες και υψηλή απόδοση, τόσο στο επίπεδο της ενεργειακής κατανάλωσης, όσο και στο επίπεδο των ευρύτερων επιπτώσεών τους στο περιβάλλον, αλλά και στα επίπεδα του σχεδιασμού, της λειτουργικότητας ή της συντήρησης. Πρόκειται για κατασκευές που συνάδουν με τις αρχές της βιώσιμης ή αειφόρου ανάπτυξης, στο πλαίσιο των οποίων εντάσσονται τα «Κτίρια Υψηλής Απόδοσης» (High Performance Buildings) και τα αποκαλούμενα «Πράσινα Κτίρια» (Green Buildings), ενώ παράλληλα υπάρχουν και τα «Κτίρια Υψηλής Ενεργειακής Απόδοσης» (High Energy Performance Buildings), καθώς και τα «Κτίρια σχεδόν Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης» (nearly Zero Energy Buildings) που αναφέρονται στο υψηλό επίπεδο της ενεργειακής απόδοσης. Η εξάπλωση των σύγχρονων αυτών κατασκευών, μέσα από τις επιταγές της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναμένεται να θέσει νέες προκλήσεις και στην ελληνική νομική πραγματικότητα, και στο πεδίο των μισθώσεων. Ειδικότερα, αναμένεται η εξάπλωση των Πράσινων Μισθώσεων, οι οποίες δεν αποτελούν μέχρι στιγμής διακριτή κατηγορία μίσθωσης, θα δημιουργήσουν, όμως, νέα δεδομένα για τους πολίτες (ιδιοκτήτες και ενοικιαστές), το νομοθέτη, αλλά και τη δικαστική πρακτική. Η απουσία ειδικού νομοθετικού πλαισίου για τις Πράσινες Μισθώσεις αποτελεί το βασικό προβληματισμό της παρούσας ερευνητικής εργασίας, η οποία επιδιώκει να εξετάσει, αφενός το αντικείμενο και το πεδίο εφαρμογής των Πράσινων Μισθώσεων και αφετέρου εάν το υφιστάμενο ευρύτερο νομικό πλαίσιο σε Ευρωπαϊκό και Εθνικό επίπεδο είναι επαρκές για την κάλυψη των νομικών ζητημάτων των Πράσινων Μισθώσεων, εστιάζοντας στις ευρωπαϊκές Οδηγίες περί εξοικονόμησης ενέργειας, και στην εναρμόνισή τους στην Ελληνική Έννομη τάξη, στο Ελληνικό Σύνταγμα (αρθ.24 , άρθ. 5 και άρθ. 2), στον ελληνικό Αστικό Κώδικα (ΑΚ), καθώς και στην κοινή νομοθεσία. Επίσης, διερευνάται η ύπαρξη ή μη κινήτρων (οικονομικών ή φορολογικών) και χρηματοδοτικών εργαλείων για τη σύναψη Πράσινων Μισθώσεων, καθώς και η επίδρασή τους στην επιτυχημένη και αποτελεσματική εφαρμογή της νομοθεσίας.

Energy efficiency, as a contemporary political, environmental and economic requirement, has become a key issue of European Environmental Policy. It is connected with the strengthening of the position of the European Union in the International scene as well as protecting the environment and future generations (in the legal context) in the frame of sustainability principle. In parallel, it is a stepping stone to overcome economic recession. Moreover, buildings which are major “energy consumers” play a significant role in mitigation energy consumption. Modern scientific and technological achievements influence, catalytically, in the field of both technical and constructed characteristics providing them with various features and high performance, not only in the field of energy consumption and environmental impact, but also in the field of design, functionality and maintenance. The new constructions are consistent with the sustainability principle. In the above category are included “High Performance Buildings” and “Green Buildings”. Also, there exist “High Energy Performance Buildings” and the “nearly Zero Energy Buildings”, which are related with the high level of energy efficiency. As the above constructions become more widespread, due to the European Union legislation, they are expected to set new challenges in the Greek legislation and in the leasing field, specifically. Particularly, a rise in Green Leases is expected, which is not yet recognized as a separate category of leases. However, new data should be created for citizens (owners and tenants), legislative body as well as judicial practice. The absence of a specific legal framework is the main issue of this research which is examining the object and the implementation field of green leases and if the current legal framework, both at European and national level, is sufficient to achieve the legal aspects of green leases. It focuses on European Directives on energy efficiency and harmonizes them with the Greek law, the Greek Constitution (arts. 24 & Art 2 & 5), the Greek Civil Code (CC), and the ordinary legislation. The existence or absence of motives (financial or tax related particularly) and the financial tools for the drafting of Green leases as well as their impact in the successful and effective implementation of the legislation, is investigated.