Ιστορική, αρχιτεκτονική τεκμηρίωση και ανάλυση με τη μέθοδο των πεπερασμένων στοιχείων του 'Κυκλικού (Γενοβέζικου) Πύργου' στη Παλιά Πόλη Χανίων, ανάγκη διεπιστημονικής προσέγγισης

Abstract

Η αποκατάσταση μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς έχει συζητηθεί και μελετηθεί επισταμένως από όλες τις εμπλεκόμενες ειδικότητες, Αρχαιολόγους, Αρχιτέκτονες, Πολιτικούς Μηχανικούς, Χημικούς Μηχανικούς, Γεωλόγους κοκ. Η εφαρμογή στη πράξη της συνεργασίας των διαφόρων ειδικοτήτων και της επεξεργασίας μεταξύ αυτών, των διαφόρων και διαφορετικών τους επιστημονικών ευρημάτων, παρότι θεωρείται απαραίτητη, δεν είναι αυτονόητη. Στόχος εδώ είναι μέσω της ιστορικής ανασκόπησης, της αρχιτεκτονικής αποτύπωσης και τεκμηρίωσης και της στατικής ανάλυσης, να καταφανεί η αναγκαιότητα αυτής της συνεργασίας, η απουσία της οποίας μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά λάθη μεθοδολογίας και εφαρμογής στη πράξη αυθαίρετων κατ' ουσία μεθόδων αποκατάστασης. Για το λόγο αυτό παρουσιάζεται το ιστορικό πλαίσιο της ευρύτερης περιοχής μελέτης, το πλαίσιο προστασίας των μνημείων, από την ίδρυση του Ελληνικού κράτους μέχρι σήμερα όπου καθιστά σαφή την σημερινή εικόνα της πόλης, καθώς και το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο προστασίας, μέσα από το οποίο φανερώνονται τα κενά της σύγχρονης προσέγγισης στις μελέτες και εργασίες αποκατάστασης των μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς. Με αφορμή τα παραπάνω λόγος γίνεται στις σύγχρονες αρχές για την ανάλυση και αποκατάσταση των κατασκευών της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, ως έργο διεπιστημονικής συνεργασίας όπως έχουν διαμορφωθεί από τη τεχνική επιτροπή του Ιcomos, Iscarsah . Στη συνέχεια παρουσιάζεται και αναλύεται ως παράδειγμα ο κυκλικός πύργος, στο δυτικό τμήμα των ενετικών οχυρώσεων, ο οποίος στεκόταν μεταξύ του Φρουρίου Φιρκά και του προμαχώνα San Salvatore, και που σήμερα μας παραδίδεται κατακερματισμένος. Από ιστορικής σκοπιάς εξετάζεται η προέλευσή του και αμφισβητείται η ονομασία "Γενοβέζικος Πύργος" με την οποία είναι γνωστός σήμερα. Αναλύονται οι οικοδομικές του φάσεις στο πέρασμα των αιώνων και τοποθετείται στο σήμερα. Από αρχιτεκτονικής σκοπιάς παρουσιάζεται η αρχιτεκτονική μελέτη αποτύπωσης, όπου και αναλύονται οι φθορές που υφίστανται στο μνημείο, ενώ γίνεται μια σύντομη αναφορά στην πρόσφατη μελέτη αποκατάστασης που προτάθηκε στο πλαίσιο της ένταξης του μνημείου στο ευρύτερο έργο της αποκατάστασης του Φρουρίου του Φιρκά από το Υπουργείου Πολιτισμού. Τέλος από μηχανικής σκοπιάς, επιλέχθηκε να αναλυθεί στατικά και ιδιομορφικά με τη μέθοδο των πεπερασμένων στοιχείων τόσο η υφιστάμενη κατάσταση όσο και οι προγενέστερες οικοδομικές φάσεις του μνημείου όπως τεκμηριώθηκαν κατά την ιστορική ανάλυση και την αρχιτεκτονική αποτύπωση. Συμπεράσματα προκύπτουν κατά τη σύγκριση των αποτελεσμάτων των τριών σταδίων, τα οποία και οδηγούν στην επίλυση του προβλήματος της αποκατάστασής του. Είναι όμως σωστή? Χρειάζεται και τη συνδρομή των γνώσεων κι άλλων ειδικοτήτων? Και γιατί.