Ζώντας, δρώντας και αντιδρώντας στο υπέδαφος: η υπόγεια βιώσιμη πόλη

Abstract

Το υπόγειο -ασαφής εννοιολογικά και παρεξηγημένος συναισθηματικά χώρος- μελετάται διεξοδικά και αναδεικνύεται μέσα από την ιστορία του, τις χρήσεις του και τη νέα δυναμική που αναπτύσσει στο παρόν και το μέλλον. Ποτέ άλλοτε χώρος δε συνδέθηκε με τόσες αντιφατικές καταστάσεις, όπως μύθοι, συνομωσιολογίες, μυστήρια και συμβατικές πραγματικότητες. Ποτέ άλλοτε χώρος δε φιλοξένησε τόσες ποικίλες χρήσεις και δραστηριότητες στην ιστορία της ανθρωπότητας. Υπήρξε καταφύγιο του ανθρώπου, της ψυχής του, των διωγμών του, της παράνομης δραστηριότητάς του, καθώς και χώρος εργασίας, αποθήκευσης, ταφής των νεκρών, ακόμη και μόνιμης κατοικίας. Ποτέ άλλοτε οι άνθρωποι δεν είχαν τόσα αρνητικά συναισθήματα για έναν χώρο, και ταυτόχρονα να συμπορεύονται με αυτόν σε όλη την ιστορική τους διαδρομή. Σήμερα, το καίριο και οξύ πρόβλημα της περιβαλλοντικής κρίσης, μεταξύ άλλων δράσεων, ανασύρει το περιθωριοποιημένο υπόγειο και το τοποθετεί στο κάδρο των νέων εναλλακτικών, σχεδιαστικών προτάσεων και εξελίξεων. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του, όπως αυτό της θερμικής αδράνειας του εδάφους και κατά συνέπεια της μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος στο περιβάλλον, το καθιστούν ανταγωνιστικό, με αποτέλεσμα η αξιοποίησή του στον τομέα της δόμησης να είναι πια γεγονός. Η υπόγεια πόλη βρίσκεται σε πρώτο πλάνο σε όλες τις νέες, καινοτόμες και αποτελεσματικές σχεδιαστικές προτάσεις ή μελέτες αρχιτεκτόνων που οραματίζονται και επιχειρούν τη δημιουργία βιώσιμων πόλεων. Αυτό που μένει είναι να βρεθούν αντισταθμιστικές λύσεις στις αρνητικές αντιδράσεις και τους συνειρμούς του ανθρώπου που εγείρονται σχετικά με τη χρήση του υπογείου χώρου, ως μόνιμη κατοικία.